دوره بحرانی بهترين فاصله زمانی برای مبارزه مؤثر و مناسب با علف های هرز در يک محصول زراعی است، زيرا كه مبارزه زود هنگام پيش از اين دوره، به دليل رشد مجدد علف های هرز باعث كاهش كارآیی مبارزه و افزايش خسارت می‌شود و مبارزه ديرهنگام پس از اين دوره نيز به دليل رشد زياد علف های هرز و افزايش زيانهای وارده به گياه زراعی، كارآيی مؤثری ندارد. با ما همراه باشید تا با تامین تجارت با رایج ترین علف های هرز مزرعه ذرت و روش های مبارزه با آنها آشنا شوید.
رایج ترین علف های هرز مزرعه ذرت
بررسی های انجام شده در مزارع ذرت استانهای مختلف نشان داده است که مهمترین علف های هرز ذرت شامل تاج‌خروس، سلمک، خرفه، تاج‌ریزی، توق، گاوپنبه و عروسک پشت‌پرده (پهن برگ یکساله)، سوروف و چسبک (باریک برگ یکساله)، قیاق، پیچک صحرایی، پنجه مرغی، اویارسلام و پنیرک (دائمی) هستند.
مدیریت علف های هرز مزارع ذرت در جلوگیری از کاهش عملکرد آن نقش بسزایی در مدیریت تلفیقی محصول دارد. مدیریت تلفیقی علف های‌هرز (IWM) دارای دو اصل و سه روش است. اصول شامل شناخت بیولوژی و اکولوژی علف های هرز و روش ها شامل ریشه‌کنی، پیشگیری و کنترل هستند.
روش کنترل شامل انواع زراعی، مکانیکی، فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی است. ذرت گیاهی گرمادوست است که در کشت بهاره به دلیل سرعت رشد اولیه کم و فاصله زیاد ردیف، چنانچه علف‌های‌هرز مهار نشوند عملکرد آن به شدت آسیب خواهد دید. میانگین خسارت علف های هرز مزارع ذرت در کشور حدود 16 درصد است.
کنترل و مدیریت علف های هرز مزارع کشت ذرت
برای کنترل و مدیریت علف های هرز مزراع ذرت، روشهای مختلفی وجود دارد. این روش‌ها عبارتند از:
- استفاده از علفکشهای شیمیایی: انتخاب و استفاده از علفکشهای شیمیایی مناسب می‌تواند به کنترل علف های هرز مزارع ذرت کمک کند. برای استفاده از این روش، لازم است دستورالعمل‌ها و مقررات مربوطه را رعایت کنید و از طریق یک کارشناس کشاورزی مورد مشاوره قرار گیرید.
- مدیریت تراکم کشت: با افزایش تراکم کشت ذرت، می‌توانید رقابت علف های هرز را کاهش دهید و اثر آنها را بر محصول کاهش دهید.
- کشت مستقیم: با کاشت مستقیم ذرت، زمین را پوشانده و به رشد علف های هرز کمک می‌کنید. این روش معمولاً به عنوان یک استراتژی غیرشیمیایی برای کنترل علف‌های هرز در زمینه ذرت استفاده می‌شود.
- جداسازی مکانی: با جداسازی مزارع کشت ذرت از مزارع دیگری که حاوی بذور علف های هرز هستند، می‌توانید جلوی گسترش آنها را بگیرید.
- استفاده از روشهای فیزیکی: مانند مالش خاک برای کاهش رشد علف‌های هرز در زمینه ذرت.
روش کنترل زراعی برای مبارزه با علف های هرز مزرعه ذرت
روشهای کنترل زراعی برای مبارزه با علف‌های هرز در زمین‌های زراعی ذرت می‌تواند شامل روشهای فیزیکی، مکانیکی، بیولوژیکی و شیمیایی باشد. در ادامه به توضیح هر یک از این روش‌ها می‌پردازیم:
۱- روشهای فیزیکی و مکانیکی
- جوانه‌زنی مستقیم: این روش شامل تهیه زمین قبل از کاشت ذرت و جوانه‌زنی علف های هرز موجود است. با این روش، بذرهای علف‌های هرز قبل از رشد و پخش شدن در زمین می‌میرند.
- خاکورزی: با استفاده از ابزارهای خاکورزی مانند تیغه‌های خاک‌برداری و تیغه‌های قطع عمده علف های هرز را در زیر سطح خاک بریده و از رشد آنها جلوگیری می‌شود.
۲- روشهای بیولوژیکی
- کنترل بیولوژیکی با استفاده از حشرات و قارچ‌های مفید: استفاده از حشرات و قارچ‌های مفیدی که علف های هرز را تغذیه یا آلوده می‌کنند، می‌تواند به کاهش رشد و تکثیر علف های هرز مزرعه ذرت منجر شود.
- تناوب زراعی: کاشت گیاهانی که با رقابت با علف های هرز موجود در اراضی، از رشد و گسترش آنها جلوگیری می‌کنند، می‌تواند به کنترل علف های هرز مزارع ذرت کمک کند. کشت گیاهانی مانند کنجد، لوبیا، ماش، سویا، سبزی و صیفی برای کنترل علف های هرز مشترک.
۳- روشهای شیمیایی
استفاده از علف‌کش‌ها برای مبارزه با علف های هرز مزرعه ذرت
- آترازین (Atrazine): یکی از علفکشهای پرطرفدار است که به صورت پس‌رونده استفاده می‌شود. آترازین موجب جلوگیری از رشد علف‌های هرز بومی و غیربومی در مزارع ذرت می‌شود.
- مزوتریون (Mesotrione): این علف‌کش به صورت پیش‌رونده استفاده می‌شود و کارآمدی بالا در کنترل علف های هرز را در ذرت ارائه می‌دهد.
- استفاده از مخلوط ام‌سی‌پی‌ا+بروموکسینل و یا مخلوط توفوردی+ام‌سی‌پی‌ا برای مهار علف های هرز پهن برگ یکساله و چندساله ذرت
- استفاده از مخلوط مزوتریون + اس‌متالاکلر + تربوتیلازین (لوماکس)، ترکیب آترازین + استاکلر، ارادیکان و پندیمتالین جهت مهار علف های هرز باریک برگ یکساله ذرت
- اختلاط برومایسید‌ام‌آ (1-0.5 لیتر در هکتار ماده تجارتی) با نیکوسولفورون (1/5-1 لیتر در هکتار کروز) و همچنین مصرف برومایسید‌ام‌آ (1-0.5 لیتر) با مخلوط اولتیما (150-125 گرم در هکتار)، نتایج خوبی را برای مهار توام علف های هرز باریک برگ و پهن برگ دارد.
- برای مهار علف هرز اویارسلام نیز می‌توان از مخلوط نیکوسولفورون+ریم‌سولفورن و یا از مخلوط مزوتریون+ اس‌متالاکلر+ تربوتیلازین، نیکوسولفورون (Nicosulfuron) و فورام‌سولفورن استفاده کرد.
نکته:
برای مهار علف های هرز باریک برگ چندساله مانند قیاق از علفکشهای نیکوسولفورون، ریم‌سولفورن، فورام‌سولفورن و مخلوط نیکوسولفورون+ ریم‌سولفورن استفاده شود. معمولا علفکشهای سولفونیل اوره در خاک دارای بقایا بوده و از این رو هنگام استفاده از آنها باید در انتخاب گیاه موجود در تناوب بعد بسیار دقت نمود.
این علف‌کش‌ها باید با دقت و طبق دستورالعمل‌های تولیدکننده و استانداردهای ایمنی و محیط‌زیستی، به زمین اعمال شوند. در هر صورت، قبل از استفاده از هر روش شیمیایی یا بیولوژیکی، مهم است که با دقت نکاتی مانند دستورالعمل‌ها و محدودیت‌های استفاده از آنها آشنا شوید و در صورت لزوم نصیحت یا مشاوره از کارشناسان مربوطه دریافت کنید. همچنین، رعایت موارد مرتبط با ایمنی شخصی و حفاظت از محیط‌زیست نیز حائز اهمیت است.
۴- استفاده از کود سبز برای مبارزه با علف های هرز مزارع ذرت
برای کنترل علف های هرز مزرعه ذرت، گیاهانی مانند ماش و لوبیا به صورت دو منظوره کشت می‌شود. که از یک طرف به دلیل سایه اندازی باعث کنترل علف های هرز می‌شوند و از طرف دیگر با اضافه کردن آنها به خاک زراعی با شخم زدن تولید نیتروژن و کمپوست در خاک افزایش می‌یابد و همچنین باعث کنترل علف های هرز همراه آنها می‌شوند.
روش های کنترل مکانیکی برای مبارزه با علف های هرز مزرعه ذرت
برای کنترل علف های هرز مزرعه ذرت، می‌توان از روشهای کنترل مکانیکی استفاده کرد. در زیر تعدادی از این روش‌ها را بررسی خواهیم کرد:
- زراعت دقیق: با استفاده از سیستم‌های GPS و تجهیزات مخصوص، می‌توان در نواحی خاصی از مزرعه که علف‌های هرز در آنها رشد می‌کنند، به صورت دقیق بذر ذرت را کاشت. این روش باعث کاهش روند رشد علف های هرز و کاهش نیاز به استفاده از سموم شیمیایی می‌شود.
- خاکورزی: با استفاده از تجهیزات خاکورزی می‌توان علف های هرز را در لایه‌های بالای خاک به صورت مکانیکی از بین برد. این روش کارآمد در کنترل علف های هرز بوده و همچنین موجب تهویه بهتر خاک می‌شود.
- پوشاندن خاک: با استفاده از مولچرها یا ماشین‌های پوشانده‌کننده، لایه نازکی از خاک روی بذر ذرت در مرحله کاشت بپوشانید. این روش باعث محدود شدن رشد علف های هرز و جلوگیری از نور رسیدن به آنها می‌شود.
- استفاده از تیغه‌های برش‌کننده: تیغه‌های برش‌کننده می‌توانند علف های هرز مزرعه ذرت را به صورت مکانیکی برش دهند. این روش در مزارع بزرگ و با تراکتورهای خاصی که این تجهیزات را دارند، موثر است.
- شخم بعد از انجام ماخار از رایج ترین روشهای از بین بردن علف های هرز قبل از کشت در مزارع زراعی است. همچنین برای از بین بردن علف های هرز بین ردیفهای ذرت از کولتیواتور دوار( لیلیستون) استفاده می‌شود.
-
کولتیواتور دوار
این نوع کولتیواتور به دلیل داشتن خورشیدهای دوار از یک طرف باعث کنترل علف های هرز می‌شود و از طرف دیگر با بهم زدن خاک اطراف بوته ها باعث تنفس بهتر ریشه ها، نفوذ بهتر آب و در نهایت رشد بهتر بوته های ذرت شود. این عملیات باید در مرحله ۶ تا ۸ برگی انجام شود.
توجه داشته باشید که استفاده از یک یا ترکیبی از این روش‌ها ممکن است بسته به شرایط خاص مزرعه و نوع علف های هرز مورد نظر مناسب باشد. همچنین، در برخی موارد نیاز به استفاده از روشهای شیمیایی یا بیولوژیکی نیز ممکن است حاصل‌خیز باشد. مهم است به یاد داشته باشید که برای کنترل علف‌های هرز و انتخاب روش مناسب، بهتر است با کارشناسان محلی کشاورزی مشورت کنید تا بهترین راهکارها را برای شرایط خاص زمین خود در نظر بگیرید.
