دستورالعمل کشت و پرورش بادمجان- بخش اول
آشنایی با گیاهشناسی بادمجان
بادمجان گیاهی یکساله از خانواده سیب زمینی (Solanaceae) است. این گیاه گرمادوست ونسبت به سرما حساس است. نیاز بادمجان به نور فراوان و دوره گرمای طولانی باعث شده است که کشور ما به یک جغرافیای بسیار مناسب برای پرورش این گیاه تبدیل شود. بوته های این گیاه پهن برگ، خارهای ریزی دارد و گلهای آن شبیه به گل سیب زمینی است. ارتفاع آن بسته به نوع رقم، متفاوت و گاهی بیش از 1 متر است. میوه به رنگها و اشکال مختلف ظاهر شده و مصارف خوراکی متعدد دارد.
همچنین علاوه بر اقلیم مساعد، فرهنگ غذایی ایرانیان و حضور پررنگ بادمجان در غذاهای ایرانی موجب شده است که ایران همیشه یکی از تولیدکنندگان اصلی این محصول باشد. به همین دلیل شرکت توسعه تجارت توانا با معرفی رقم سرینی پرنس تولید شرکت سوپریور در ایران سعی در ارتقای کیفیت و کمیت تولید این محصول دوست داشتنی را دارد. با توجه به افزایش روز افزون سطح زیرکشت محصولات مختلف صیفی در کشور به ویژه توسعه سیستم های کشت گلخانه ای، توجه به هسته‌های اولیه تولید یعنی بذرو نشاء اهمیت فراوانی دارد.
در این مقاله چگونگی کاشت، داشت و برداشت این رقم را که به همت کارشناسان شرکت تامین تجارت توانا تهیه شده است، به صورت ساده و خلاصه با هم بررسی میکنیم.
انتخاب بذر مناسب بادمجان
با توجه به هدفی که از تولید محصول داریم؛ باید یک واریته تجاری مطلوب را برای کشت انتخاب نمود. به عنوان مثال، وقتی هدف تولید بذر است؛ باید از ارقامی استفاده نمود که خصوصیات کیفی، خلوص ژنتیکی و فیزیکی، قوه نامیه مطلوب و درصد سبز شدن بالایی داشته باشد. استفاده از بذور ارزان، سودمند نبوده و چه بسا موجب افزایش هزینه سایر نهاده ها میگردد. در حالی که هزینه بذر، درصد ناچیزی از کل هزینه تولید را شامل می‌شود.
برای تولید بذر، هیچگاه نباید از بذرهای هیبرید تجاری نسل F1، اقدام به تولید بذر کرد، زیرا باتوجه به ماهیت ژنتیکی افراد این نسل، افراد نسل بعد دچار تفکیک شده و هر فرد ماهیت متفاوتی خواهد داشت. در نتیجه علاوه بر از دست رفتن یکنواختی صفات مختلف، به طور کلی افراد دچار نوعی پسروی و اُفت در خصوصیات خود خواهند شد.
رقمCRNI PRINC F1 توسط شرکت Superior تولید شده و یک رقم پرمحصول است. بوته های متراکم این رقم، بیش از 20 میوه با متوسط وزن 200 الی 400 گرم تولید می‌کنند.
کاشت بادمجان چگونه است؟
1- کشت مستقیم
بذرهای بادمجان درصورتی که قوه نامیه مطلوب داشته باشند؛ بین 20 تا 25 روز زمان لازم دارند تا جوانه بزنند. اگر بذر سالم و تازه در خاک استریل کشت شود؛ نیاز به تیمار خاصی ندارد. در غیر این صورت، باید بذرها را بمدت 30 دقیقه در آب گرم (50 درجه سانتی گراد) خیس کرد. سپس در آب سرد شسته و پیش از کاشت، خشک گردند. برای جلوگیری از آلودگی نشاءها، میتوان بذور را با قارچ کشهایی مانند تیرام، تیمار نمود.
2- کشت نشائی
هرچند بذر بادمجان ممکن است به صورت مستقیم در مزرعه اصلی کشت گردد؛ اما با توجه به مزایای پرورش نشاء کلی به طور کلی، پرورش آن به صورت نشائی نیز به دلیل تسهیل در کنترل علف‌های هرز، عدم نیاز به تجهیزات تخصصی برای تهیه بستر عالی، ممانعت از شسته یا مدفون شدن بذر در خاک، دستیابی به بهترین تراکم انجام می‌شود. همچنین این کار موجب بهره وری بهتر از فصل کشت میگردد (3 تا 4 هفته).
میزان بذر مورد نیاز جهت کشت یک هکتار بادمجان، بسته به میزان تراکم موردنظر در مزرعه اصلی و همچنین روش تهیه نشاء، بین 150 تا 400 گرم متغیر است. جهت تامین تراکم 15000 بوته در هکتار و با توجه به تلفات احتمالی در زمان انتقال، باید برنامه تولید حدود 23000 نشاء را داشته باشیم. در اینصورت به 150 گرم بذر بادمجان با قوه نامیه مناسب داریم (در شرایط ایده آل و تولید مکانیزه نشاء).
انتخاب محل خزانه و زمان تولید نشاء
سیستم تولید گلخانه ای نشاء نسبت به تولید آن در فضای آزاد موجب تولید سریع تر و یکنواخت تر نشاء، مدیریت بهتر آبیاری و تغذیه، تولید گیاهان سالم، ضخیم و با ارتفاع مناسب، زودرس شدن و استفاده بهینه از فضای گلخانه خواهد شد. کشت بذور جهت تولید نشاء را باید بین 4 تا 8 هفته قبل از کاشت در محیط گلخانه آغاز کنیم.
انتخاب روش و تجهیزات آبیاری
به طور کلی، از دو نوع سیستم آبیاری پاششی و غرقاب، جهت تولید نشاء استفاده می‌شود. هر کدام از این سیستم ها با کمک دستگاه های اتوماتیک به صورت خودکار در میآیند و میتوانند آبیاری را یکنواخت کنند. در صورت نصب لوله های انتقال اضافی، میتوان از سموم حشره کش نیز در این سیستمها استفاده نمود.
شرایط نوردهی و تامین رطوبت نسبی در خزانه یا گلخانه
دمای جوانه‌زنی بین 21 تا 31 درجه سانتی‌گراد میباشد. در نتیجه باید دمای خاک را در حد مناسب جوانه‌زنی نگه داریم که این کار را با گرمایش از کف و یا پوشانیدن آنها با کاور صورت میگیرد. رطوبت کافی برای جوانه‌زنی ضروری است.
مه پاش کردن بهتر از آبیاری مستقیم است زیرا از فرو رفتن بذور در اعماق بستر کشت و یا شسته شدن آنها جلوگیری میکند. به محض آغاز جوانه‌زنی همچنان باید بسترهای کشت را گرم و مرطوب نگه داریم اما از خیس نگه داشتن خاک باد پرهیز شود. در صورت عدم وجود مواد مغذی در بستر کشت ممکن است به کوددهی هم نیاز داشته باشیم.
جهت داشتن نشاءهای متراکم و رشد بوته‌ای مناسب باید سعی شود چه به صورت مصنوعی و یا چه طبیعی 12 تا 14 ساعت نور را برای نشاءها داشته باشیم. در اغلب نواحی تولید گلخانه‌ای، شدت نور طبیعی در طی زمستان کمتر از مقدار بهینه مورد نیاز برای نشاها است. نوردهی تکمیلی می‌تواند میزان فتوسنتز و در نتیجه رشد گیاه را افزایش دهد.
انتخاب ظرف کاشت
ظروف کاشت مورد استفاده در تولید نشاء بسته به تکنولوژی تولید و عوامل اقتصادی، متفاوت است. انواع گلدان، جعبه ها و یا سینی های کاشت سفالی، فیبری، استیروفومی و پلاستیکی میتوانند در تولید نشاء استفاده شود. رایجترین نوع ظروف نشاء، سینی‌های نشائی دارای تعداد و حجم مشخصی از حفره ها هستند. اگر اندازه حفره ها 4 سانتی‌متر باشد؛ عموما 128 خانه و اگرخانه ها 6 سانتی‌متری باشند؛ تقریباً 72 خانه در هر سینی وجود دارد.
استفاده از سینی‌های دارای حفره های کوچک، هزینه تولید و همچنین اندازه نشاء را کاهش داده و در عین حال باعث ایجاد سیستم ریشه‌ای کوچک میگردد. درنتیجه در زمان انتقال نشاء سطح مشترک بیشتری از ریشه- خاک بهم می‌خورد و زودرسی و کیفیت نشاء کاهش می‌یابد. از سوی دیگر، هرچه سینی عمیق‌تر باشد؛ خانه‌ها حجم بیشتری خواهند داشت و بنابراین، آب و کود بیشتری دراختیار گیاه قرار میگیرد. در خانه‌های عمیق‌تر، رشد سریع‌تر بوده و تعداد دفعات آبیاری نیز کمتر خواهد بود اما حجم آب آبیاری افزایش خواهد یافت.
کشت بذور در فواصل 7 تا 13 میلیمتری در بستر کشت نشاء یا گلدانهای حاوی مخلوط خاکی غنی در عمق 60 میلیمتری صورت میگیرد. بذور بسته به شرایط محیطی و عمر بذر بین 7 تا 14 روز جوانه می‌زنند.
ادامه دارد…
بدون دیدگاه