تقاضای فزاینده برای تولید محصولات باکیفیت، تولیدکنندگان محصولات کشاورزی را وادار می‌کند که دائماً فناوری‌های جدید را توسعه دهند و شیوه‌های کشاورزی را برای تولید بیشتر بدون ازدست‌دادن کیفیت آن افزایش دهند؛ بنابراین، داشتن کنترل بیشتر بر شرایط رشد و پرورش محصولات به کشاورزان و باغداران این امکان را می‌دهد تا بازدهی بهتر و سود بیشتر را برای خود و آینده کشت خود تضمین کنند. با توجه به رونق خوبی که کشت‌های گلخانه ای پیدا کرده‌اند، تصمیم گرفته‌ایم در خصوص این نوع از کشت، اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم؛ هر آنچه که درباره کشت گلخانه ای باید بدانید را در این مقاله از تامین تجارت توانا بخوانید.
کاشت در فضای باز، خطر ازدست‌دادن محصول را به دلیل شرایط نامساعد جوی، هجوم آفات و وقوع بیماری‌ها در کنار زودرسی و دیررسی، نسبت به فضای گلخانه، بیشتر می‌کند؛ بنابراین هدف از راه اندازی کشت‌های گلخانه ای، افزایش تولید در یک مکان وسیع‌تر است به‌نحوی‌که هزینه‌های جانبی را کاهش دهد و اساساً برای تولید محصولات سبزی و صیفی، باغی و زینتی در محیط کنترل‌شده و خارج از فصل با ارزش غذایی بالا راه اندازی و اجرا می‌شود.
کشت گلخانه ای چیست؟
کشت گلخانه ای یعنی در محیطی کاملاً سربسته به کاشت، پرورش و نگهداری محصولات کشاورزی پرداخت. در این فضا همه چیز تحت کنترل است و با توجه به مدیریتی که روی این نوع از کشت صورت می‌گیرد، بازدهی محصولات هم به‌مراتب بیشتر خواهد بود. کشت‌های گلخانه ای طی ۱۰ سال اخیر رشد چشمگیری پیدا کرده است و با گسترش این سیستم از کشت، قطعاً آینده خوبی را در بخش کشاورزی نظاره‌گر خواهیم بود.
به جهت موفقیت در اجرا و پیاده‌سازی کشت‌های گلخانه‌ای، لازم است زمان‌بندی درستی در طول عملیات کاشت تا برداشت داشته باشید، به‌نحوی‌که در طی ۱ تا ۳ سال بتوانید به درآمدزایی خوبی دست پیدا کنید.
روش‌های نوین کشت گلخانه ای
خوشبختانه با پیشرفت‌هایی که در زمینه علم و تکنولوژی اتفاق افتاده، در حوزه کشاورزی هم روش‌های نوین و کاربردی برای کشت انواع محصولات پدید آمده است. برای کشت گلخانه ای هم این موضوع صدق می‌کند و شیوه‌های نوین و متنوعی را می‌توان مشاهده کرد. از جمله روش‌های نوینی که در کشت گلخانه‌ای می‌توانیم در خصوص آنها صحبت کنیم موارد زیر هستند:
۱- خاک کشت (Transplant)
ترنس پلنت یا خاک کشت شیوه‌ای نوین در کشت های گلخانه ای است که جهت رشد و پرورش محصول، خزانه‌هایی را در داخل گلخانه در نظر گرفته و با خاک مناسب و قوی همچون خاک پیت – ماس پر می‌کنند. در روشی دیگر، بجای خزانه، گیاهان در گلدان کاشته شده و سپس گلدان‌ها را به گلخانه انتقال می‌دهند. با توجه به نوع محصولی که کاشته می‌شود، تولید محصول ممکن است از دو هفته تا یک ماه طول بکشد.
در روش خاک کشت می‌توان بوته‌های هرز یا زرد را حذف و به سرعت با بوته‌های سالم جایگزین کرد که این کار از بیمار شدن دیگر گیاهان کشت شده، جلوگیری می‌کند. استفاده از روش خاک کشت بیشتر برای تولید محصولات با ارزش و قیمتی مناسب است و سود حاصله از فروش محصول به‌مراتب بیشتر از هزینه راه اندازی گلخانه است.
۲- کشت هیدروپونیک (آب کشت)
کشت هیدروپونیک یا در اصطلاح آب کشت از دیگر روش‌های جدید کشت گلخانه ای به شمار می‌آید. در این روش، گیاهان بدون اینکه در محیط خاکی کشت شوند، در بسترهای کشت از جمله پشم سنگ، کوکوپیت، ورمی کولیت، ماسه بادی، زئولیت، خزه، سوپرجاذب ها (SPA، هیدروژل‌هایی هستند که مقادیر زیادی آب یا محلول‌های فیزیولوژیکی را جذب می‌کنند)، تراشه چوب، سبوس برنج و پرلیت، کوکو چیپس (Coco Chips) حاوی آب و محلول غذایی رشد می‌کنند. رشد ریشه گیاهان در کشت هیدروپونیک، به سه حالت امکان‌پذیر است:
-
- ریشه گیاه همواره در داخل آب حاوی محلول غذایی غوطه‌ور است. این حالت مخصوص گیاهانی است که به حضور پیوسته در آب حساس نباشند.
- ریشه گیاهان در هوا استقرار دارند و آب به صورت مداوم بر روی ریشه اسپری می‌شود تا خشک نگردد.
- رشد ریشه گیاهان در محیط جامد غیر از خاک است که قابلیت حفظ آب در اطراف ریشه گیاهان را دارد.
۳- هوا کشت (aeroponic systems)
آئروپونیک یا همان روش هوا کشت در فهرست پیشرفته‌ترین سبک‌های سیستم کشت گلخانه ای به شمار می‌آید. در سیستم هوا کشت، از خاک برای پرورش استفاده نمی‌کنند، حتی از هیچ بستر دیگری هم در این زمینه استفاده نخواهد شد. بلکه محلول غذایی و آب به صورت ذرات ریز پودر مانندی توسط مه‌پاش‌ها روی ریشه گیاهان پاشیده می‌شود. بنابراین، اکسیژن‌رسانی به ریشه‌ها در بالاترین حد ممکن قرار دارد و همین موضوع است که سبب شده سطح جذب مواد غذایی در گیاهان بسیار زیاد باشد. در نهایت میزان رشد و بازده تولید به شکل فوق‌العاده‌ای افزایش می‌یابد.
سیستم‌های آئروپونیک، سریع‌ترین روش برای رشد گیاهان هستند. در این سیستم، گیاهان روی یک محفظه آویزان می‌شوند و آبپاش‌های کوچک در زیر ریشه‌ها قرار گرفته‌اند که سطوح بسیار بالایی از اکسیژن را به ناحیه ریشه منتقل می‌کند. سیستم‌های هوا کشت، نسخه‌ای تخصصی از هیدروپونیک هستند که در آن ریشه‌های گیاه در هوا گسترش می‌یابند و مستقیماً با مخلوط آب و مواد غذایی آلی حاوی نیتروژن، فسفر و پتاسیم اسپری می‌شوند.
در این سیستم، اکسیژن همیشه ریشه‌ها را احاطه می‌کند و اکسیژن اضافی باعث تسریع جذب مواد غذایی در سطح ریشه می‌شود. همچنین لامپ های رشد در هوا کشت به‌گونه‌ای بهینه شده‌اند که در طول موج‌های خاصی قرار گیرند تا رشد گیاه را بیشتر کنند.
مزایای روش هوا کشت:
- باهدف کمک به رشد سالم‌تر گیاهان، سیستم هوا کشت در یک محیط بسته انجام می‌شود که پرورش‌دهنده تمام جنبه‌های سیستم را کنترل می‌کند. گیاهان در محفظه کشت، در محدوده خاصی از دما و رطوبت پرورش می‌یابند.
- این سیستم، جذب مواد غذایی را به حداکثر می‌رساند و درعین‌حال استرس کمتری را به خود گیاه وارد می‌کند و منجر به تولید محصولات سالم‌تر می‌شود.
- گیاهانی که از طریق آئروپونیک رشد می‌کنند دارای ارزش غذایی بالاتری هستند در حالی که رنگ، بافت و طعم بهتری دارند.
در ادامه قصد داریم به مزیت‌های کشت گلخانه ای بپردازیم:
مزایای کشت گلخانه ای
مزایای کشت گلخانه ای سبب شده تا اشخاص زیادی مایل باشند در این حوزه فعالیت‌هایی داشته باشند و به فکر راه‌اندازی کشت گلخانه‌ای هستند. شاید برای برخی از افراد تنها سرمایه‌گذاری مالی توجیه ورود به این کار باشد، اما باید بدانید از مهم‌ترین مزایایی که کشت‌های گلخانه‌ای دارند این است که شما می‌توانید کنترل بیشتری بر محیطی که محصولاتتان در آن رشد می‌کنند، داشته باشید.
به طرز مؤثری می‌توان دما، فرایند آبیاری، رطوبت هوا، نور و دیگر فاکتورهای مورد نیاز برای رشد و پرورش محصول را مدیریت کرده و از سوی دیگر کنترل بیشتری بر اقدامات جهت پیشگیری و درمان بیماری‌ها و آفات محصولات داشته باشید. با داشتن چنین پتانسیلی، می‌توان میزان برداشت را پیش‌بینی کرده و تولید محصولات سالم را در هر فصل از سال توسعه داد.
مزایای کشت گلخانه ای به طور خلاصه
- بسته به نوع گلخانه، نوع محصول و قابلیت‌های کنترل محیطی، عملکرد می‌تواند ۱۰ تا ۱۲ برابر بیشتر از کشاورزی در فضای باز باشد.
- تولید محصولات کشاورزی اعم از میوه، سبزی، صیفی و گیاهان زینتی در طول سال و به صورت مداوم.
- تولید محصولات خارج از فصل.
- می‌توان به طور مداوم پیوندهایی ایجاد کرد که از نظر ژنتیکی برتر و عاری از بیماری باشند.
- استفاده بهینه و مؤثر از سموم و آفت‌کش‌ها برای مدیریت بیماری‌ها و آفات.
- در کشت گلخانه ای میزان مصرف آب به شکل قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند و قابل‌کنترل است. همین موضوع سبب کاهش هزینه‌های سالانه مصرف آب می‌شود.
- در کشت گلخانه‌ای علف‌های هرز وجود ندارند و شما می‌توانید بیماری‌های گیاهان را کنترل کنید.
- شرایط محافظت شده و پایداری را برای رشد و پرورش محصول فراهم می‌کند.
- کشت‌های گلخانه ای به شما امکان می‌دهد در تمام طول سال، گل، سبزیجات و محصولات میوه را پرورش دهید.
مهم‌ترین اهداف کشت گلخانه ای چیست؟
هدف‌های مختلفی را برای کشت گلخانه ای می‌توان نام برد، اما اگر به دنبال مهم‌ترین اهداف در این حوزه هستید باید به دو موضوع اشاره کنیم:
- اولین و مهم‌ترین هدف از انجام کشت های گلخانه ای این است که بتوان در مناطقی که به صورت متداول محصولی تولید نمی‌شود، کشت و پرورش محصولات مختلف را توسعه داد که این موضوع باعث رونق اقتصادی شده و البته اشتغال‌زایی هم صورت خواهد گرفت.
- دومین هدف مهم از کشت گلخانه ای را باید تولید محصولاتی بدانیم که در فصولی که نمی‌توان یک محصول خاص را در فضای باز پرورش داد، کشت کرد و آن را به ثمر رساند. این گونه شما می‌توانید در زمان‌هایی که بازار خواستار محصول یا محصولات بخصوصی است، آن را عرضه کرده و در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهید.
- با رشد ایمن محصول در گلخانه می‌توانید ژنتیک گیاه را بهبود بخشید و گونه‌های قوی‌تری را پرورش دهید.
آنچه که باید درباره کشت‌های گلخانه‌ای بدانید؛ پس تا پایان همراه ما باشید.
آشنایی با محصولات گلخانه ای
محصولات گلخانه‌ای از تنوع بسیار زیادی برخوردار هستند، اما از بیشترین و مهم‌ترین محصولاتی که غالباً در گلخانه‌ها پرورش می‌یابند موارد زیر هستند:
- صیفی جات و سبزیجات از جمله: خیار، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای، اسفناج
- میوه جات از جمله: زعفران (به روش هیدروپونیک)، توت فرنگی، زردآلو، نارنگی، انجیر، پرتقال، لیمو، انگور، سیب، شلیل، هلو
- گیاهان دارویی از جمله: نعنا، آلوئه ورا، مریم گلی، مرزنگوش، رزماری و به‌لیمو و آویشن که از پرتقاضاترین گیاهان دارویی هستند.
- گیاهان زینتی از جمله انواع بونسای، دراسنا، زاموفیلیا، گیاه آدنیوم، برگ انجیری، برگ عبایی، افرای ژاپنی، کاکتوس، دیفن باخیا، پتوس، برگ بیدی.
سخن پایانی
گلخانه می‌تواند محصولات را تحت شرایط اقلیمی کنترل شده برای دستیابی به بهترین عملکرد و بهره‌وری رشد دهد. روش ایجاد فضای مطلوب به گیاهان به عنوان فناوری گلخانه ای شناخته می‌شود. صنعت گلخانه‌ای، صنعتی است که سریع‌ترین رشد جهانی را در میان تمام عملیات تولید کشاورزی دارد. اهداف اولیه کشت‌های گلخانه ای، کشت محصولات یک‌ساله و چند ساله، تولید گل و سبزیجات درجه یک و توسعه نهالستان‌ها با استفاده از کشت بافت است.
کشت گلخانه ای می‌تواند راه‌حلی ارجح برای پاسخ به بحران‌های اقلیمی آینده و به‌ویژه خشکسالی‌های شدید و موج گرمایی باشد که در سراسر جهان در حال وقوع است. حفاظت از محصول و صرفه‌جویی در مصرف آب دو مزیت عمده کشت گلخانه ای است. از سوی دیگر فاکتورهای مهمی از جمله نزدیکی به بازار مصرف و کاهش اثرات زیست‌محیطی، معیارهای مهمی است که باید قبل از صدور مجوزها در نظر گرفته شود.
اگر می‌خواهید کشت گلخانه ای را شروع کنید، ما به شما برنامه‌های آموزشی جامع و مشاوره‌های تخصصی را برای یک کشت گلخانه ای موفق و سودآور ارائه می‌دهیم. جهت راهنمایی‌های بیشتر، می‌توانید با کارشناسان ما ارتباط برقرار کنید تا اطلاعات بیشتری را در اختیار شما قرار دهند.
بدون دیدگاه