امروزه متأسفانه در کل جهان بحث کمبود آب شیرین و کم‌شدن ذخایر آب مطرح است. یکی از پرمصرف‌ترین بخش‌ها در مصرف آب که میزان مصرفش قابل‌مقایسه با سایر مدل‌های مصرف نمی‌باشد، کشاورزی است. بشر محتاج تولید غذا برای بقاست و این تولید میزان قابل توجهی آب را مصرف می‌کند. در این مقاله از تامین تجارت توانا، راه‌حل‌های حرفه ای افزایش راندمان آبیاری در کشاورزی را مطرح می‌کنیم. با ما همراه باشید.
افزایش راندمان آبیاری در کشاورزی
اگر نگاهی به مقالات و نوآوری‌ها در سده گذشته بیندازید، به طور حتم یکی از موضوعات پر تکرار کاهش مصرف آب و افزایش راندمان آبیاری است. علم و تکنولوژی روز دنیا همواره در تلاش است این مصرف آب را کم کند و به حداقل برساند. همان‌طور که گفتیم بخش قابل توجهی مصرف آب در حوزه کشاورزی است و ما باید به دنبال راهکاری برای کاهش مصرف در این بخش باشیم.
هدف بهبود راندمان آبیاری در کشاورزی
هدف بهبود راندمان آبیاری به‌حداقل‌رساندن مصرف آب در بخش کشاورزی و درعین‌حال حفظ نرخ بهره‌وری بهینه محصول است. آبیاری کارآمد آب (و انرژی) همچنین تعدادی از مزایای زیست محیطی و اجتماعی – اقتصادی را به همراه دارد. راندمان آبیاری بالا به دلیل کاهش فعلی منابع آبی موجود و جمعیت روبه‌رشد که موجب گسترش فعالیت‌های کشاورزی میشود، اهمیت فزاینده‌ای پیدا می‌کند.
پیشرفت‌های فناوری برای بهبود آبیاری در کشاورزی شامل سیستم‌های آبیاری کارآمدتر است که در آن می‌توان رهایش آب را کنترل کرد تا محصولات فقط مقدار مورد نیاز را دریافت کنند (مانند سیستم‌های آبیاری تحت فشار مانند آبیاری قطره‌ای). سایر سیستم‌های آبیاری مدرن خود کششی هستند و شامل حسگرهای بی‌سیم و فناوری GPS برای بهبود دقت مکانی و حجمی کاربردهای آب برای مطابقت با نیازهای خاک و محصولات می‌شوند.
راندمان آبیاری همچنین می‌تواند از طریق تغییر شیوه‌های کشاورزی، مانند تناوب زراعی (محصولات زراعی با توجه به فصول و شرایط خاک) و خاک‌ورزی حفاظتی (برجاگذاشتن بقایای محصول سال قبل در مزرعه برای کاهش فرسایش و رواناب خاک) که به بهبود رطوبت خاک کمک می‌کند، بهبود بخشد.
چگونه می‌توان از هدررفت آب در بخش کشاورزی جلوگیری کرد؟
اولین جایی که آب در کشاورزی هدر می‌رود در انتقال به مزارع است. هدررفت آب در انتقال آن انکارناپذیر است، ولی می‌توان با روش‌هایی این هدررفت را در راستای افزایش راندمان آبیاری، کاهش داد. روش‌هایی مانند انتقال آب در کانال‌های عمیق و یا مسقف و لایروبی این کانال‌ها، روش‌های بوده‌اند که از دیرباز استفاده شده و همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ما هر کاری که می‌توانیم انجام دهیم باید در راستای کاهش هدررفت آب باشد. با پیشرفت علم انتقال آب با لوله‌گذاری رو سطح و زیر سطحی انجام پذیرفت، اما این روش‌ها مستلزم هزینه‌های زیاد است، و به همین خاطر بسیاری از کشاورزان برای انتقال آب به مزارع خود تمایل به روش‌های سنتی دارند.
روش های افزایش راندمان آبیاری
اقدامات بهره‌وری آبیاری اغلب به عنوان بخشی از یک طرح برای بهبود بهره‌وری آب در مقیاس وسیع‌تر اجرا میشود، بنابراین طیف وسیعی از ذی‌نفعان در برنامه‌ریزی مشارکت دارند. در ادامه به راه‌حل‌های حرفه ای در جهت افزایش راندمان آبیاری می‌پردازیم:
۱- اولین گام در بهبود و افزایش راندمان آبیاری در عملیات کشاورزی ارزیابی سطوح فعلی و هزینه‌های مصرف آب و انرژی مربوط به آبیاری و تعیین دقیق محل صرفه‌جویی در آب و انرژی است. سپس نوع خاک، نوع محصول مورد نظر و در دسترس بودن آب باید ارزیابی شود تا حداقل نیاز آب محاسبه شود و مشخص شود که کجا می توان آن را بدست آورد که این کار باید توسط یک متخصص کشاورزی انجام شود.
شرکت تامین تجارت توانا در راستای بهبود و ارتقاء عملیات آبیاری و حصول افزایش عملکرد، از کاشت تا برداشت محصولات کشاورزی، برنامه‌های آموزشی خود را در قالب مشاوره‌های تخصصی به همراه مقالات و فیلم‌های آموزشی در اختیار کشاورزان و باغداران عزیز قرار می‌دهد.
۲- نظارت منظم بر تجهیزات آبیاری و تعمیر آسیب‌ها/نشت‌ها در سیستم‌های آبیاری نیز در بهبود کارایی مصرف آب برای محصولات مهم است. بهبود دسترسی به این اطلاعات از طریق ارائه برنامه های آموزشی به کشاورزان، می‌تواند به ایجاد انگیزه و تأثیرگذاری بر رفتار کشاورزان در جهت مدیریت کارآمدتر آب در سیستم های آبیاری کمک کند. علاوه بر این، تغییرات عملیاتی و قانونی، به عنوان مثال اجرای قوانین جدید حقوق آب، یا ایجاد انگیزه برای استفاده بهینه، نیز ممکن است در ارتقای بهره‌وری آبیاری موثر باشد.
۳- آموزش کشاورزان در مورد مزایا و اهداف گام مهمی در تدوین برنامه بهره‌وری آبیاری است. اینها شامل کاهش مصرف، کاهش هزینه ها، کاهش نیاز به انرژی، حفظ بهره‌وری، و غیره است.
۴- هوشمندتر شدن سیستم های آبیاری با فناوری از راه دور، سلامت محصول را بهبود می بخشد. تصور کنید چالش ها و مشکلات را زودتر تشخیص دهید یا از سلامت محصولات خود بدون حضور فیزیکی در مزرعه مطلع شوید. با استفاده از فناوری آبیاری، کنترل و دید بیشتری بر عملکرد محصولات خود بدست می آورید. می‌توانید مسائل مربوط به سلامت سطح برگ را تشخیص دهید و پیش بینی های رشد را برای به حداکثر رساندن سلامت محصول شناسایی کنید.
یکی دیگر از مزایای مدیریت از راه دور سیستم آبیاری، افزایش راندمان آبیاری است. با یک سیستم آبیاری هوشمندتر، می‌توانید با استفاده از تلفن همراه، آی‌پد یا رایانه رومیزی، از هر کجا بیشتر بدانید. با نظارت از راه دور و فناوری مدیریت آبیاری، شما همیشه به عملیات خود متصل هستید. از بررسی زمین‌های خود گرفته تا تجزیه‌وتحلیل آنچه مورد نیاز است.
۵- در صورتیکه منبع آب استفاده شده در عملیات کشاورزی دارای دبی کمی باشد، احداث یک استخر برای ذخیره سازی آب و استفاده از دبی مطلوب در زمان آبیاری ضروری است. زیرا اختصاص دادن تمام دبی آن به یک واحد آبیاری باعث ایجاد مشکل در آبیاری میشود. این امر تا حد زیادی آبیاری را سهولت بخشیده و افزایش راندمان را در پی دارد.
۶- اجرای آبیاری زیرسطحی، راندمان آبیاری در کشاورزی را افزایش می‌دهد، بدین صورت که با روش آبیاری، تبخیر و نفوذ به لایه‌های پایین‌دست گیاه حذف و با این شیوه کل آب در اختیار ریشه گیاه قرار داده میشود. در این شیوه میزان جذب نیترات، پتاسیم و فسفات خاک چند برابر میشود. باید در نظر داشت که اجرای این روش آبیاری، مدیریت‌طلب است و هزینه‌های آن در هکتار نسبت به سایر روش‌ها مقداری بالاتر است.
۷- با بررسی دقیق تر سلامت سیستم آبیاری بکار رفته در مزارع کشاورزی، سایش و پارگی را کاهش دهید و زمان خرابی را به حداقل برسانید. بنابراین می‌توانید مشکلات احتمالی تجهیزات را شناسایی کنید و مطمئن شوید که سیستم شما در اوج بهره‌وری باقی می‌ماند.
۸- اجرای تغییرات در روش‌های آبیاری از جمله نصب سیستم و تجهیزات آبیاری جدید، تعمیر تجهیزات، تسطیح زمین، تکنیک های صرفه جویی در آب، تاسیسات بازیافت آب در محل و غیره. در نهایت، طرحی برای نظارت، نگهداری و ارزیابی تغییرات باید برای اطمینان از کارایی بالا اجرا شود.
۹- در برخی موارد آبیاری بیش از نیاز گیاه انجام شده و عملا آبی که به زمین داده میشود به اعماق زمین نفوذ کرده و از دسترس گیاه خارج میشود. بالعکس در موارد دیگر مشاهده شده است که آبیاری به میزان کمتر از نیاز گیاه صورت می گیرد که باعث کاهش عملکرد محصول میشود. بدین جهت تنظیم نمودن میزان آبیاری با نیاز گیاه امری ضروری است.
۱۰- در بعضی مزارع از جوی های خاکی برای انتقال آب در سطح مزرعه استفاده میشود و به همین خاطر مقدار زیادی از آب در جوی ها نفوذ کرده و هدر می رود. استفاده از لوله های پلاستیکی انتقال آب، به عنوان راهکاری جهت افزایش راندمان آبیاری مطرح میشود. این امر باعث افزایش دبی ورودی به هر واحد آبیاری شده و آبیاری نیز با سهولت بیشتری انجام گیرد.
۱۱- هموار نبودن زمین در سطح کرت، نوار یا جویچه نیز در پیشروی آب و عملیات آبیاری مشکل ایجاد می‌کند. به خصوص اگر ناهمواری در جوی های اصلی و در مسیر اصلی آب وجود داشته باشد. شیب بندی مناسب زمین و یا اصلاح شیب زمین، باعث سهولت و افزایش راندمان آبیاری شده است.
مزایای زیست محیطی افزایش راندمان آبیاری در کشاورزی
- مقدار آب استخراج شده برای اهداف آبیاری و میزان آب ازدست‌رفته در رواناب سطحی در مزارع و تبخیر و تعرق را کاهش می‌دهد.
- انرژی مورد نیاز برای پمپاژ و انتقال آب به مزارع و باغات متعاقباً کاهش می‌یابد و ردپای کربن به حداقل می‌رسد.
- شستشوی مواد مغذی و آلودگی حوضه‌های آبخیز محلی را به دلیل کاهش رواناب کشاورزی به حداقل می‌رساند.
مزایای اجتماعی و اقتصادی افزایش راندمان آبیاری در کشاورزی
- هزینه‌های مربوط به استخراج و حمل‌ونقل برای آبیاری را کاهش می‌دهد.
- به دلیل بهره‌وری بالای محصول، به امنیت غذایی و درآمدزایی کشاورزان و باغداران کمک می‌کند.
- دسترسی به آب را برای سایر مصارف افزایش می‌دهد.
مزایای عملیاتی بهبود راندمان آبیاری در کشاورزی
راندمان آبیاری بالا به دلیل کاهش منابع آبی موجود و جمعیت روبه‌رشد که موجب گسترش فعالیت‌های کشاورزی میشود، اهمیت فزاینده‌ای پیدا می‌کند. آبیاری کارآمد، کاهش هدررفت منابع آب و انرژی و همچنین مزایای زیست محیطی و اجتماعی – اقتصادی را با خود به همراه دارد. در اینجا به مهم‌ترین دلایلی که چرا بهبود راندمان آبیاری می‌تواند به نفع عملیات آبیاری و محیط‌زیست باشد، می‌پردازیم:
۱- افزایش عملکرد محصول، سودآوری را به حداکثر می‌رساند
به‌کارگیری از سیستم‌های آبیاری هوشمند می‌توانند این اطمینان را حاصل کنند که آب به میزان کافی، در زمان مناسب و در مکان مناسب برای محصول اعمال میشود. با اعمال سیستم آبیاری هوشمند می‌توان درک بهتری از نیازهای آبی گیاه و عملیات آبیاری داشته و به حداکثر تولید و کیفیت محصول دست‌یافت.
۲- صرفه جویی در مصرف آب و انرژی
گاهی بازده بیشتر به معنای استفاده کمتر است. با تطبیق شیوه‌های مدیریت کارآمدتر آب، می‌توانید بر شمارش هر قطره تمرکز کنید. این نه تنها به تولید بازدهی بالاتر کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به‌صرفه جویی در زمان، منابع و پول نیز کمک کند.
۳- کاهش آلودگی رواناب
یکی دیگر از مزایای افزایش راندمان آبیاری این است که می‌تواند ضایعات ناشی از آبیاری بیش از حد را کاهش دهد و درعین‌حال رواناب مواد شیمیایی بالقوه را به حداقل برساند. از منظر پایداری، این مهم است، زیرا رواناب می‌تواند مواد مغذی محصول را شسته و منابع آبی و زیستگاه‌های طبیعی مجاور را آلوده کند.
بدون دیدگاه