دستورالعمل کشت و پرورش بادمجان- بخش سوم
عملیات داشت
همانگونه که قبلا ذکر شد بادمجان نیازمند حداقل 6 تا 8 ساعت نور خورشیددر روز است. دمای بهینه رشد بادمجان نیز بین 21 تا 30 درجه سانتی گراد است. در دماهای بالاتر از 35 درجه سانتی گراد شاهد ریزش گلها و میوهها خواهیم بود و همچنین در دماهای زیر 15 درجه سانتی گراد کاهش تولید را خواهیم داشت. هنگامی که هوا به زیر 10 درجه سانتی گراد رسید حتما باید جهت محافظت از گیاهان از کاور استفاده کرد. بهتر است کشت نشاء در دمای بالای 21 درجه سانتی گراد صورت گیرد. همچنین سرمای هوا سبب ریزش گلها و میوهها و یا کوچک بودن میوه ها و عدم رشد آنها می‌شود.
-
آبیاری
بادمجان رطوبت ثابت خاک را میپسندد. هرچند پس از اسقرار کامل توانایی تحمل دورههای خشکی را نیز دارا است. آبياري در زمان گلدهي و تشكيل ميوه بسيار بحراني است. كمبود آب در اين دوره ميتواند منجر به تشكيل شكوفههاي انتهايي پوسيده و ميوه بدشكل گردد. بنابراین جهت جلوگیری از ریزش گلها و میوه ها، آبیاری عمیق و منظم ضروری است. كاهش اندازه ميوه و عملكرد نيز در اثر استرس رطوبتي پديد مي آيد.
تنش رطوبتي در زمان رسيدگي ميوه مهمترين عامل محيطي در تلخ شدن محصول مي باشد. پژمردگي در اواخر صبح علامت خوبي براي نياز به آبياري است. توصيه ميشود آبياري بادمجان در تابستان، هر 3 تا 4 روز يكبار و در بهار و پائيز هر 6 تا 8 روز يكبار صورت پذيرد.
بادمجان يك گياه ريشه متوسط است كه عمق ريشه آن درخاكهاي با زهكشي خوب حدوداً 90 سانتي‌متر است در هر آبياري ميبايستي خاك حداقل تا عمق 45 سانتي متر خيس گردد. روش آبياري بستگي به بافت خاك، تسطيح زمين و ميزان آب موجود دارد. عموماً آبياري نشتي (جوي وپشته اي) و سيستم هاي آبياري قطره اي استفاده می‌گردد. مالچ با پلاستيك سياه می‌تواند يكنواختي رطوبتي بهتري را در بين دوره هاي آبياري ايجاد كند. با توجه به شرايط خشك و نيمه خشك اقليم كشور، توصيه ميگردد كه حتي الامكان كشت با مالچ پلاستيكي و آبياري قطره اي صورت پذيرد تا حداقل اتلاف رطوبت را داشته باشيم.
-
تغذیه
از آنجایی که بادمجان نیاز تغذیه ای بالایی دارد باید در دو نوبت کوددهی پای بوته صورت بگیرد. اول در مرحله ای که میوه ها به نیمی از حد رشد نهایی خود رسیده اند و دومی در زمان برداشت اولین میوه. بهتر است برای این کار از یک کود با کیفیت 10-10-10 به میزان دو قاشق غذاخوری پای هر بوته استفاده کنیم.
در ادامه جدول مختصری از نیازهای تغذیه‌ای بادمجان را مشاهده میکنیم:
| مرحله رشدی | نحوه استفاده | نوع کود |
| قبل از کاشت | خاکی | کود های فسفات و پتاس و کود های پوسیده دامی و گوگرد به میزان 300 تا 400 کیلوگرم در هکتار |
| پس از استقرار نشاء و ۶ تا ۷ برگی | کود آبیاری | کودهای حاوی هیومیک اسید به میزان 2 تا 3 کیلو گرم در هکتار |
| ۲۰ روز تا یکماه پس از انتقال نشاء | محلول پاشی | کود 20-20-20 به میزان 2 کیلوگرم در هزار لیتر و کود حاوی آمینواسید به میزان 0/5 کیلوگرم در هزار لیتر |
| قبل از گلدهی | محلول پاشی | کود فسفره به میزان 2 کیلوگرم در هزار لیتر |
| تشکیل میوه | محلول پاشی | کود پتاسه به میزان 2 کیلوگرم در هزار لیتر |
| حین رشد میوه | پای بوته | کود 10-10-10 دو قاشق غذا خوری پای هر بوته |
| پس از اولین برداشت | پای بوته | کود 10-10-10 دو قاشق غذا خوری پای هر بوته |
آفات و بیماریها
بادمجان نسبت به پژمردگی ورتیسلیومی حساس است که بهترین دفاع در مقابل آن رعایت تناوب کشت و انتخاب ارقام مقاوم می باشد که رقم کرینی پرنس شرکت سوپریور دارای مقاومت نسبتاً بالایی به این بیماری است. در ادامه جداولی از مهترین بیماری ها، ناهنجاری و آفات بادمجان را مشاهده میکنیم:
بیماری ها
- بلایت زودرس
علائم این بیماری : لکه های تیره و متحدالمرکز روی برگها که با برگ های پایین شروع می شوند و اغلب با حلقه بیرونی زرد رنگ همراه هستند و در نهایت سبب مرگ برگها می‌شود. میوه و یا ساقه نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد.
کنترل و پیشگیری: از بین بردن گیاهان آلوده؛ انتخاب ارقام مقاوم؛ حفظ حاصلخیزی خاک؛ اطمینان از گردش هوای خوب؛ اجتناب از آبیاری روی برگها؛ آبیاری در صبح؛ ضد عفونی کردن ابزار؛ رعایت تناوب محصولات.
- بلایت دیررس
علائم این بیماری : لکه های کوچک خاکستری متمایل به سبز و آغشته به آب روی برگها که بزرگ شده و قهوه ای میشوند، گاهی دارای هاله زرد هستند. ایجاد بافت سفید در سطح زیرین برگ؛ ساقه نیز تحت تاثیر قرار می گیرد، پوسیدگی میوه.
کنترل و پیشگیری: از بین بردن گیاهان آلوده؛ انتخاب ارقام مقاوم؛ اطمینان از گردش هوای خوب؛ اجتناب از آبیاری روی برگها؛ حذف بقایای گیاهی؛ رعایت تناوب محصولات.
- سفیدک پودری
علائم این بیماری: به طور معمول، لکه های سفید روی سطوح بالایی برگ گسترش می‌یابد و به پوشش آرد مانند روی کل برگها تبدیل می‌شود . شاخ و برگ ممکن است زرد شده یا بمیرند. ممکن است سبب انحراف و یا کوتاهی برگها و گلها شود.
کنترل و پیشگیری: از بین بردن برگها یا گیاهان آلوده؛ ارقام مقاوم را انتخاب کنید؛ در صورت امکان در آفتاب کامل بکارید. اطمینان از گردش هوای خوب؛ گیاهان را با 1 قاشق چایخوری جوش شیرین حل شده در 1 لیتر آب اسپری کنید. از بین بردن بقایای محصولات آلوده.
- پژمردگی ورتیسیلیومی
علائم : اولین علائم با مشاهده پژمردگی کند روی شاخ و برگ شروع می‌شود که به تدریج قهوه ای می‌شود. گیاهان آلوده ممکن است رشد کندتری نسبت به گیاهان سالم داشته باشند.
کنترل و پیشگیری: کنترل بیماری با اقدامات پیشگیرانه مناسب آغاز می‌شود. این موارد عبارتند از: کنترل علفهای هرز و فاصله ایمن بین گیاهان به همراه هرس مناسب برای هوادهی بهینه. وضعیت عمومی گیاهان (مواد مغذی و سطح آب، قرار گرفتن در معرض نور خورشید) نیز می‌تواند ایمنی آنها را تقویت کند. از روش شیمیایی تنها در صورتی استفاده می‌شود که مشکل شدید باشد.
آفات رایج بادمجان
- سوسک سیب زمینی کلرادو
علائم : تخم‌های زرد-نارنجی که به صورت خوشه‌ای روی سطح زیرین برگ گذاشته میشوند. لاروها و بزرگسالان با جویدن، سوراخهایی را در شاخ و برگ ایجاد میکنند.
کنترل و پیشگیری: کنترل علف هرز، برداشت دستی، استفاده از مالچ، از بین بردن بقایای محصول، رعایت تناوب زراعی، سمپاشی سمومی مانندتیودان، زولون
- سوسک های ککی
علائم: مشاهده سوراخ های ریز متعدد در برگها، گویی با تفنگ ساچمه ای زده شده است.
کنترل و پیشگیری: استفاده از پوشش‌های ردیف. مالچ سنگین؛ استفاده از گیاهان بومی برای دعوت حشرات مفید.
- کرم شاخ دار گوجه فرنگی
علائم : برگهای جویده شده (در ابتدا به سمت بالای گیاه)؛ ریزش برگ سریع؛ مدفوع سیاه و یا سبز روی گیاه؛ میوه خورده شده
کنترل و پیشگیری: شخم پاییزه. بهاره، کنترل علف های هرز، کاشت گیاهان تله مانند شوید و ریحان،
- مگس سفید
علائم: مشاهده فضولات، دوده،؛ نواحی زرد و یا نقرهای روی برگها؛ گیاهان پژمرده و یا کوتاه شده.
کنترل و پیشگیری: حذف گیاهان آلوده، استفاده از تله های چسبنده، کاشت گیاهان بومی، کنترل علف هرز، استفاده از مالچ بازتابنده؛ کاربرد سم کلرپیریفوس به عنوان آخرین گزینه پیشنهاد می شود.
علفهای هرز
رشد اوليه بادمجان نسبتاً كند است و به آرامي استقرار پيدا ميكند و چون فاصله بوتهها از هم نيز نسبتاً زياد است لذا در رقابت با علفهـاي هـرز بـه خصـوص در اوايـل فصـل رشـد ضـعيف اسـت. علـف هـاي هـرز متعـددي از جمله، تاج خروس، سلمه تره، علف هفت بند، تربچـه وحشي، فرفيون، خارشتر، خلر، پنيرك، خرفه، آلاله، بومادران، درمنه، توق، پيچك، بارهنـگ، مـرغ، پنجه مرغي و قياق بـراي بادمجـان ايجـاد مزاحمت ميكنند. بـراي كنتـرل علـف هـاي هرز مـزارع بادمجان ميتوان از روشهاي زراعي، مكانيكي و شيميايي استفاده كرد:
- كنترل زراعي: شامل استفاده از مالچ ها، استفاده از گياهان پوششي درآخرفصل و تناوب زراعي مناسـب بـراي كنترل جمعيت علف هاي هرز.
- كنترل مكانيكي: شامل شخم عميق در آخر فصل زراعي و همچنين قبل از تهيه زمين بادمجـان، كوليتواتـور زدن بين رديف هاي كشت در طول رشد گياه و وجين علفهاي هرز مزرعه توسط كارگر.
- کنترل شیمیایی: به خصوص در مناطقي كه هزینه كارگر، زیاد است بسيار معمول مـي باشـد. با توجه به محدوديتي كه درمصرف سموم شيميايي وجود دارد كشاورزان مي بايست يك برنامـه كنترل علفهاي هرز را پيش بيني كنند كه تلفيقي ازروشهاي زراعي، مكانيكي وشيميايي باشد. تعدادی از علفکشهای رایج در زراعت بادمجان عبارتند از: بنولید (پِرفار)، کلتودیم (سلکت)، داکتال، ناپروپامید (بورینول)، گراماکسون (پاراکوات) و تریفلورالین (تریلین).
قیم زنی و خاک دهی پای بوته
پس از اینکه نشاءها استقرار پیدا کردند؛ به منظور جلوگیری از افتادن نشاءها در اثر باد و همچنین مقاومت بوته ها در برابر وزن میوه ها در مراحل آتی رشد، ضروری است تا خاک دهی پای بوته انجام شود. گاهی نیز لازم است برای برخی بوته های سنگین وزن از قیم برای گیاه استفاده شود.
در ایران این کار معمول نیست و معمولاً خاک دهی پای بوته ها در یک تا دو مرحله صورت می پذیرد تا بوته ایستایی بهتری داشته باشد. با این وجود، تعدادی از بوته ها دچار خوابیدگی خواهند شد.
هرس
به منظور توليد ميـوه‌هايي با رنگ شفاف وكيفيت بالا، باید هرس شـاخ و برگ انجـام شود. برای هرس شاخه، براي هر بوته سه شاخه، دو شاخه از اولين تقسيم از ساقه اصلي و يك شـاخه بعد از اين تقسيم را نگه دارید. تمامي شاخه‌هاي ديگر را به صورت ادواري حذف کنید.
علاوه بر این، به منظور گردش بهتر هوا و نوررسانی بهتر در تاج پوشش، لازم است تا برگهای پیرتر از قسمتهای پایینی بوته را حذف کنید. همچنین برای افزایش میوهدهی در قسمتهای تحتانی و جوان سازی بوته، عمل سرزنی توصیه می‌شود. بدین صورت که در اواخر فصل رشد، نوک سرشاخهها قطع می‌شود.
برداشت
هنگامی که میوه ها به یک سوم حد نهایی خود میرسند تا زمانی که اندازه نهایی خود را پیدا کنند؛ قابل خوردن هستند. در نتیجه برداشت منظم آنها (یک یا دو بار در هفته) سبب تداوم تولید خواهد شد. به محض اینکه ساقه ها ضخیم، سخت و خاردار شدند میوه ها را باید با چاقوی تیز و یا قیچی هرس برداشت نمود.
میوه های مطلوب، باید سفت، براق، عاری از برش یا چروکیدگی و با اندازه مناسب و بازارپسند باشند. اگرچه میوه کاملاً رسیده را می‌توان تا مدت نسبتاً زیادی روی بوته نگه داشت؛ اما نگهداری بیش از حد؛ ممکن است موجب جوانه‌زنی بذور داخل میوه، سفتی پوست، بذری شدن و کاهش کیفیت میوه گردد. به علاوه، تشکیل میوه های جدید به مخاطره می افتد. همچنین گوشت میوه، تلخ خواهد شد.
بدون دیدگاه